Sidik yolları infeksiyası, sidik yollarında bakteriyaların çoxalması nəticəsində yaranan ümumi bir sağlamlıq problemidir. İnfeksiya, əsasən qadınlarda daha çox müşahidə olunsa da kişilərdə də rast gəlinə bilər. Yanma, tez-tez sidiyə çıxma ehtiyacı və ağrı kimi əlamətlərlə özünü göstərən vəziyyət, vaxtında müalicə edilmədikdə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Sidik yolları sağlamlığınızı qorumaq üçün lazımlı tədbirləri vaxtında görmək çox vacibdir.
Sidik Yolları İnfeksiyasının Səbəbləri
Sidik yolları infeksiyasının ən yaygın səbəbi bakteriyaların sidik yollarına daxil olması və burada çoxalmasıdır. Əsasən Escherichia coli (E. coli) bakteriyası bu infeksiyalara səbəb olur. Bakteriyalar bağırsaqda təbii olaraq mövcuddur. Lakin sidik yollarına keçdikdə infeksiyaya yol aça bilər. Gigiyena qaydalarına düzgün əməl edilmədikdə və ya sidik yollarının düzgün təmizlənməməsi bakteriyaların yayılmasını asanlaşdıra bilər.
Digər səbəblər arasında immun sisteminin zəifləməsi, hormonal dəyişikliklər və ya sidik yollarında anatomik problemlər yer alır. Xüsusilə, sidik yollarında daşların və ya digər maneələrin olması bakteriyaların burada qalmasına və çoxalmasına şərait yarada bilər. Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər səbəbindən qadınlarda sidik yolları infeksiyası riski daha yüksək ola bilər.
Sidik Yolları İnfeksiyasının Əsas Əlamətləri
Sidik yolları infeksiyasının ən yaygın əlaməti sidik zamanı yaranan yanma hissidir. Bu, infeksiyanın ilk və ən diqqət çəkən simptomlarından biridir. Bundan əlavə xəstələr tez-tez sidiyə çıxma ehtiyacı hiss edə bilər. Lakin hər dəfə çox az miqdarda sidik çıxara bilərlər. Bu hallar əsasən, infeksiyanın sidik kisəsində olduğunu göstərə bilər.
Sidikdə qan və ya bulanıqlıq da ciddi əlamətlərdən biridir. Bununla yanaşı qarının alt hissəsində ağrı və təzyiq hissi də müşahidə oluna bilər. İnfeksiya böyrəklərə yayıldıqda isə bel ağrısı, yüksək hərarət, titrəmə və ümumi yorğunluq kimi simptomlar meydana çıxa bilər. Belə vəziyyətlərdə mütləq tibbi yardım alınmalıdır.
Sidik Yolları Infeksiyasının Müalicə Üsulları
Sidik yolları infeksiyasının müalicəsi adətən antibiotiklər vasitəsilə həyata keçirilir. Həkim tərəfindən təyin olunan antibiotiklər infeksiyanı yaradan bakteriyaları məhv edir və simptomların azalmasını təmin edir. Düzgün diaqnoz və müalicə üçün sidik analizi və ya başqa laboratoriya testləri tələb oluna bilər.
Antibiotiklərdən əlavə infeksiya ilə mübarizə aparmaq üçün bol maye qəbul etmək tövsiyə olunur. Su içmək sidik yollarını təmizləməyə və bakteriyaların bədəndən çıxarılmasına kömək edir. Ciddi hallarda xəstəxana müalicəsi tələb oluna bilər. Həmçinin infeksiyanın qarşısını almaq üçün şəxsi gigiyenaya diqqət yetirmək və sidik yollarını təmiz saxlamaq çox vacibdir.
Sidik Yolları Infeksiyasından Qorunma Yolları
Sidik yolları infeksiyasından qorunmaq üçün şəxsi gigiyenaya diqqət yetirmək əsas şərtdir. Tualetdən istifadə etdikdən sonra sidik yollarını öndən arxaya doğru təmizləmək bakteriyaların yayılmasının qarşısını alır. Həmçinin gündəlik alt paltarını dəyişmək və təmiz təbii materiallardan hazırlanmış alt paltarları geyinmək tövsiyə olunur.
Bol maye qəbul etmək sidik yollarının təmiz qalmasına kömək edir. Xüsusilə su içmək bakteriyaların sidik yollarından çıxarılmasını sürətləndirir. Kofeinli içkilərdən və spirtli içkilərdən uzaq durmaq da infeksiyaların qarşısını almaqda əhəmiyyətlidir. Çünki bu içkilər sidik yollarını qıcıqlandıra bilər.
Cinsi fəaliyyət zamanı qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək də infeksiya riskini azalda bilər. Bundan əlavə cinsi münasibətdən sonra sidik ifrazı bakteriyaların sidik yollarına daxil olmasının qarşısını almağa kömək edir. Qadınlar üçün xüsusi gigiyena vasitələrinin düzgün istifadəsi də böyük əhəmiyyət daşıyır.
Sidik Yolları Infeksiyasının Təbii Müalicə Üsulları
Təbii müalicə üsulları sidik yolları infeksiyasını yüngülləşdirmək və simptomları azaltmaq üçün əlavə dəstək təmin edə bilər. Məsələn quşüzümü (cranberry) suyu infeksiyanı yaradan bakteriyaların sidik yollarının divarlarına yapışmasını əngəlləyə bilər. Bu üsul profilaktik tədbir kimi də istifadə edilə bilər.
D-mannoz əlavələri də təbii müalicə üsullarından biridir. Bu şəkər növü bakteriyaların sidik yollarında yapışmasını azaldaraq infeksiyanın qarşısını ala bilər. Bitki mənşəli çaylar, xüsusilə adaçayı və ya çobanyastığı çayı, sidik yollarını sakitləşdirmək üçün faydalıdır. Təbii üsullar yalnız müalicəyə dəstək məqsədilə istifadə edilməlidir. Şiddətli simptomlar və ya uzun müddət keçməyən infeksiyalar zamanı mütləq həkimə müraciət edilməli və müasir müalicə üsulları tətbiq edilməlidir.
Uşaqlarda Sidik Yolları Infeksiyası: Diqqət Edilməsi Lazım Olanlar?
Uşaqlarda sidik yolları infeksiyası daha çox müşahidə edilə bilər. Çünki onların immun sistemi böyüklər qədər güclü deyil. Uşaqlarda sidik yolları infeksiyasını tanımaq çətin ola bilər, çünki simptomlar həmişə aşkar olmur. Bununla belə tez-tez sidiyə çıxma, sidikdə qoxunun dəyişməsi və qarın ağrısı kimi əlamətlər müşahidə edilə bilər.
Uşaqlarda infeksiyanın qarşısını almaq üçün gigiyenaya xüsusi diqqət yetirilməlidir. Uşaqlara düzgün təmizlənmə vərdişləri öyrədilməli və onların su qəbul etməsinə nəzarət edilməlidir. Uşaq bezlərinin tez-tez dəyişdirilməsi də infeksiya riskini azaldır. Uşaqlarda sidik yolları infeksiyası müşahidə edildikdə vaxt itirmədən həkimə müraciət edilməlidir. Erkən diaqnoz və müalicə, infeksiyanın böyrəklərə yayılmasının qarşısını almaq üçün vacibdir. Müalicə prosesi zamanı uşağın rahatlığını təmin etmək və bol maye qəbul etməsini təşviq etmək lazımdır.
Sidik Yolları Infeksiyasının Böyrəklərə Təsiri
Sidik yolları infeksiyası vaxtında müalicə edilmədikdə böyrəklərə yayılaraq ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət piyelonefrit adlanır və sidik yolları infeksiyasının ağırlaşmış forması hesab olunur. Böyrək infeksiyaları yüksək hərarət, titrəmə, bel ağrısı və ümumi yorğunluq kimi simptomlarla özünü göstərə bilər.
Böyrək infeksiyaları təkcə böyrəklərin funksiyasını pozmaqla qalmır həm də qan axını vasitəsilə bütün bədənə yayılaraq sepsis kimi həyati təhlükəli vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən hər hansı ciddi simptom müşahidə edildikdə dərhal tibbi yardım alınması çox vacibdir. Böyrək infeksiyasının qarşısını almaq üçün sidik yolları infeksiyası erkən mərhələdə diaqnoz edilməli və müalicə olunmalıdır. Bol maye qəbul etmək düzgün qidalanma və gigiyenaya diqqət yetirmək böyrək sağlamlığını qorumağa kömək edə bilər.
Hamiləlikdə Sidik Yolları Infeksiyası
Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər və böyüyən uşaqlığın sidik yollarına təzyiq göstərməsi sidik yolları infeksiyası riskini artırır. Bu dövrdə infeksiya yalnız ananın deyil həm də körpənin sağlamlığı üçün təhlükəli ola bilər. Hamilələrdə sidik yolları infeksiyası tez-tez sidikdə ağrı, yanma və bulanıqlıq kimi simptomlarla özünü göstərir.
Hamiləlik zamanı sidik yolları infeksiyası vaxtında müalicə edilmədikdə erkən doğum, aşağı doğum çəkisi və digər ağırlaşmalar riski artır. Bu səbəbdən hamilə qadınların mütəmadi olaraq sidik analizi etməsi və həkim tövsiyələrinə əməl etməsi vacibdir. Hamiləlikdə sidik yolları infeksiyasının qarşısını almaq üçün gündəlik su qəbulunu artırmaq, sidiyə çıxma ehtiyacını gecikdirməmək və şəxsi gigiyenaya diqqət yetirmək lazımdır.
Sidik Yolları Infeksiyası Və Immun Sistemi
Güclü immun sistemi sidik yolları infeksiyasına qarşı təbii qoruma təmin edir. Immun sistemi zəif olan şəxslərdə məsələn, xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkənlərdə və ya stres altında olan insanlarda infeksiya riski daha yüksəkdir. Bədən bakteriyalara qarşı müdafiə qabiliyyətini itirdikdə, infeksiyanın yayılması daha sürətli olur.
Immun sistemini gücləndirmək üçün balanslı və qidalandırıcı pəhriz əsas şərtdir. Vitamin C ilə zəngin qidalar, məsələn, portağal, kivi və qreypfrut, immuniteti dəstəkləyir və bakteriyalarla mübarizəni gücləndirir. Eyni zamanda müntəzəm fiziki aktivlik və yaxşı yuxu rejimi də immun sistemi möhkəmləndirmək üçün əvəzolunmazdır.
Stress və yorğunluq immuniteti zəiflədən əsas faktorlar arasındadır. Bu səbəbdən stres idarəetməsi metodlarını öyrənmək və rahatlıq təmin edən fəaliyyətlərlə məşğul olmaq vacibdir. Güclü immun sistemi yalnız sidik yolları infeksiyasına deyil, həm də bir çox digər xəstəliklərə qarşı müdafiəni artırır.
